Obowiązki dziennikarza w przypadku udostępnienia informacji o innej osobie

Jednym z najważniejszych zadań należących do dziennikarza jest służba społeczeństwu, a także państwu. Dziennikarz wykonując powierzone obowiązki ma obowiązek działać zgodnie z etyką zawodową i zasadami współżycia społecznego oraz w granicach określonych przepisami prawa. Posiada prawo do odmowy wykonania określonego polecenia służbowego, jeżeli oczekiwania w stosunku do niego łamią zasady rzetelności, obiektywizmu,  a także staranności zawodowej.

Dziennikarz może nie zgodzić na publikację materiału prasowego, jeżeli wprowadzone do tekstu zmiany wypaczają sens jaki chciał przekazać. Ponadto, dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby albo jednostki organizacyjnej zainteresowanej reklamą.

Natomiast odnosząc się do zakresu obowiązków dziennikarza w stosunku do krytyki innej osoby, należy wskazać, iż do tego zakresu należy przede wszystkim obowiązek rzetelności, poprzez zachowanie szczególnej staranności i rzetelności przy zbieraniu i wykorzystywaniu materiałów prasowych. Dziennikarz jest obowiązany do sprawdzenia zgodność z prawdą uzyskanych  wiadomości lub podać ich źródło. Obok obowiązku rzetelności, został uregulowany obowiązek ochrony dóbr osobistych oraz interesów działających w dobrej wierze informatorów, w tym innych osób, które okazują mu zaufanie. Dziennikarz jest zobowiązany do dbania o poprawność języka polskiego, a także do unikania używania wulgaryzmów.

Na dziennikarza nałożono ograniczenia związane z przebiegiem postępowań sądowych, a mianowicie dziennikarz nie może wypowiadać w prasie opinii co do rozstrzygnięć w postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia w I instancji. Dotyczy w/w spraw: sądowych cywilnych, karnych, sądowo-administracyjnych; nie dotyczy spraw: administracyjnych i spraw II instancji i kasacyjnych. Dziennikarz nie może opublikować w prasie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe (karne), chyba że osoby te wyrażą na to zgodę. Ma to na celu ochronę dobrego imienia oskarżonego wobec domniemania niewinności. Właściwy prokurator lub sąd może zezwolić na ujawnienie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie ze względu na ważny interes społeczny.

W zakresie sposobu podania informacji dziennikarz posiada wolność, tzn. wolność udzielenia informacji nie może zostać uzależniona od sposobu jej skomentowania lub uzgodnienia tekstu wypowiedzi dziennikarskiej. W tym miejscu podkreślić należy, iż dziennikarz nie może publikować informacji, jeśli osoba udzielająca jej zastrzegła to ze względu na tajemnice zawodową. Ponadto, nie wolno bez zgody osoby zainteresowanej publikować informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery życia, chyba że wiąże się to bezpośrednio z działalnością publiczną danej osoby. Dziennikarz nie może odmówić osobie udzielającej informacji autoryzacji, czyli dosłownie cytowanej wypowiedzi, o ile nie była ona uprzednio publikowana lub była wygłoszona publicznie.

Na dziennikarzu spoczywa tajemnica dziennikarska (tzw. tajemnica zawodowa). Tajemnica dziennikarska stanowi gwarancję niezależności prasy i wpływa na możliwość realizacji ustrojowych funkcji prasy. Wspomniana tajemnica dzieli się na tajemnicę czynną (prawo zachowywania tajemnicy co do osoby dziennikarza) oraz tajemnicę bierną (informacje, których ujawienie mogłoby naruszyć chronione prawem interesy osób trzecich).

W tym miejscu podkreślić należy, iż rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W przypadku wyraźnego zastrzeżenia, zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. Wspomniane zezwolenie na rozpowszechnienie wizerunku może być wyrażone w każdej formie (zgoda musi być niewątpliwa). Zezwolenie nie jest wymagane, w przypadku rozpowszechnienia wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności zawodowych, politycznych i społecznych, a także osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takie jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Konieczne jest wskazanie, że nie można korzystać w celach komercyjnych z wizerunku osoby znanej bez jej zgody. Rozpowszechniane bez zgody zdjęć osób powszechnie znanych (np. celebrytów) na ubraniach (czy też w inny komercyjny sposób) ma służyć celom komercyjnym i nie jest usprawiedliwione celami informacyjnymi czy interesem społecznym.